16. yüzyılın muhteşem sultanı Kanuni, aynı zamanda Muhibbi mahlasıyla şirler söyleyen bir şairdir. Büyük ve duygulu hükümdar, Türk dilinde bir ata sözü kıymeti kazanan
“Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi”
Kanuni Sultan Süleyman’ın en büyük talihsizliği, Osmanlı iktidarında, devletin bütünlüğünü devam ettirmek için geleneksel bir siyaset haline gelmiş olan kardeş şehzadeler arasındaki ölüm kalım mücadelesini bir baba olarak yaşamasıydı.
Kanuni, 1543’te en sevdiği oğlu Şehzade Mehmed’in ölümü üzerine, içindeki yangını “Şehzadeler güzidesi Sultan Mehemmedim” mısraına işleyerek, tarih düşürmüş, Şehzade Camii’ni oğlunun anısına yaptırmıştır.
Bu hadiseden on sene sonra bu sefer kahramanlıklarıyla ünlü Şehzade Mustafa’yı idam ettirmek zorunda kaldı. Şehzade Mustafa’nın boğduruluşu, hastalıklı bir şehzade olan ve ağabeyini çok seven Şehzade Cihangir’i o kadar sarstı ki, bu hüzün onun ölümüne sebep oldu.
Kanuni, bütün sevgisini üzerinde topladığı Şehzade Cihangir’in ölümü üzerine hatırasına Cihangir Camii’ni yaptırdı.
Kanuni’nun diğer iki oğlundan Şehzade Bayezid, kardeşi Şehzade Selim ile mücadeleye girmiştir. Etrafındaki bazı kişilerin kışkırtmasıyla hadiseler isyana dönüşmüştür. Başarılı olamayınca Iran’a iltica etmek zorunda kalan Şehzadeye, şair padişahın yazdığı, onu affetmek istediğini belirten şiiri çok güzeldir.
Bir büyük padişahın, çektiği acıları düşününce insan, dünya saltanatının bedelinin bu kadar ağır olmasının, “ Sultan Süleyman “ olarak dünyaya gelmenin ve bu kaderle yaşamanın hiç de imrenilecek tarafı olmadığını görebiliyor.
Ey demadem mazhar-ı tuğyan u isyanım oğul
Takmayan boynuna hergiz tavk-ı fermanım oğul
Ben kıyar mıydım sana ey Bayezid hanım oğul
Bi-günahım dime bari tevbe kıl canım oğul
Neşet-i Haktır übüvvet ram olan olur kerim
“La tekul üf” kavlini inkar eden kalur yetim
Taat ü isyana alimdür Hudavend-i Kerim
Bi-günahım dime bari tevbe kıl canım oğul
Tutalım iki elün baştan başa kanda ola
Çünki istiğfar edersün biz de affetsek n’ola
Bayezid’im suçuna bağışlarum gelsen yola
Bi-günahım dime bari tevbe kıl canım oğull
demadem:Zaman zaman
mazhar-ı tuğyan u isyan:Isyan ve azgınlık çıkaran
her giz:Asla, katiyen
tavk-ı ferman:Ferman tasması
bi-günah:Günahsız
neş’et-i Hak:Allah vergisi
übüvvet:Babalık, atalık
ram olmak:Boyun eğmek
kerim:Ulu, büyük
la tekul üf:Üf deme
kavl:Söz
taat:Itaat
Hudavend-i Kerim:Yüce Allah
istiğfar:Tevbe
alim:Çok bilen
